İdea Yayınevi / Yaşamöyküleri
site haritası
 

Sigmund Freud İçin Bir Yaşamöyküsü (1856-1939)

 
FREUD MUSEUM LONDON
 
 
1856

Freiberg’deki ev

Sigismund Schlomo Freud 6 Mayıs 1856’da Freiberg’de, (Moravia; Çek Cumhuriyetinde Pribor) bir Yahudi ailede doğdu. Babası Jacob Freud (1815-1896) ve annesi Amalia (Nathanson) Freud (1835-1930) bir yıl önce evlenmişlerdi ve babanın eski evliliğinden olan yetişkin çocukları Emanuel ve Philipp de aile ile birlikte yaşıyordu. Daha sonra Emanuel’in çocukları, John ve Pauline, Freiberg’de Freud’un ilk oyun arkadaşları oldular. 

Küçük kardeşi Julius 1857’de doğdu. Ağabeyinin kıskançlık duygusuna neden olan Julius birkaç aylık iken öldü. Bunun üzerine kardeşinin ölümünü dilemiş olan Freud kendini kınama duyguları yaşadı. Daha sonra Julius ve John ile ilişkilerinin tüm sonraki dostluklarının sinirceli öğelerini belirlediğini söyleyecekti. 

 
 
1859

16 yaşındaki Sigmund annesi Amalia ile.

Freud ailesi parasal nedenlerle Freiberg’den ayrılarak Leipzig’e, ve orada kısa bir süre kaldıktan sonra Viyana’ya yerleşti. Freud 78 yıl sonra Avusturya’nın Naziler tarafından ilhak edilmesine dek yaşamını Habsburg imparatorluğunun anti-Semitik başkentinde geçirdi.

Üvey kardeşlerin aileleri Manchester’e taşındı.

 

1860 
Freudlar Viyana’ya taşındı.
Sonraki yıllarda Rosa, Marie, Adolfine, Pauline adlarında dört kızkardeşi daha doğdu. 
1865 İlk okulu olan Leopoldstaedter Realgymnasium’a başladı. 
1873 Sperl Gymnasium’u bitiren Freud Goethe’nin doğa üzerine bir denemesinden esinlenerek Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi. Carl Claus’un hayvanbilim, Ernst von Brücke’nin fizyoloji, ve Franz Brentano’nun felsefe derslerine katıldı. (Brücke Hermann von Helmholtz’un özdekçi, karşı-dirimselci biliminin bir sözcüsüydü.) 
1875 Manchester’de üvey kardeşlerini ziyarete gitti. 
1876 Karşılaştırmalı Anatomi Kurumunda çalıştı ve Trieste’de Deniz Yaşambilimi Laboratuarında çalışmak üzere bir araştırma bursu kazandı.

 

Freud ailesi
.
Trieste’den döndükten sonra Ernst Bruecke tarafından yönetilen Fizyoloji Kurumunda yardımcı olarak çalışmaya başladı.

 

1877 İlk yayımlar: anatomi ve fizyoloji üzerine denemeler. 
1881 Freud Tıp doktoru olarak okulu bitirdi. 
1882 Martha Bernays ile nişanlandı.


Martha Bernays ile.
 

1882 — 85
Viyana Genel Hastanesinde çalıştı. Ona ‘‘konuşma sağaltımı’’ ile iyileştirdiği bir hastadan söz eden Dr. Josef Breuer ile dostluğu bu dönemde başladı. Söz konusu hasta Histeri Üzerine İncelemeler’de ‘‘Anna O.’’ olarak bilinen kişidir. 
  Anna O. ve Özgür Çağrışım
Freud meslektaşı Josef Breuer’den hastalarından biri hakkında işittiklerinden çok etkilenmişti. Bu hasta olay öyküsünde Anna O. adı verilen Bertha Pappenheim’dı (1859–1936). Yaralayıcı deneyimlerini ve onlara ilişkin duygularını betimleyerek Bertha bölümsel felç ve sanrılar gibi rahatsız edici belirtilerinden yavaş yavaş kurtulmaya başladı. Breuer’in sağaltımı Freud’un ileri sürdüğü denli başarılı olmamış olsa bile, Pappenheim sonunda belirtileri yenerek toplumsal yaşamına yeniden döndü ve Almanya’da kadın haklarının savunusunda bir önder oldu. 
Anna O., ya da Bertha Pappenheim, yklş. 1880.
  Ruhçözümlemenin ilk hastası olarak bilinen Anna O. 1881’de Breuer’e bir dizi tuhaf belirti ile geldi: sanrılar, bilinç yitirmeleri, bir öksürük, bölümsel felç ve anadilini, Almanca’yı konuşma yeteneğinin yitişi. Breuer kızın hipnoz altında sanrıları üzerine konuşması sağlandığı zaman rahatladığını gördü. Freud 10 yıl sonra Breuer’i olay öyküsünü bir Freud-Breuer işbirliğinin parçası olarak yayımlama konusunda kandırdı. ‘‘Histeri Üzerine İncelemeler’’ histerikleri ‘‘başlıca anılardan acı çeken insanlar’’ olarak betimledi.
 

1884 — 87 Freud kokain kullanımının klinik etkilerini araştırdı.
1885 Viyana üniversitesinde Nöropatolojide Privatdozent (üniversite öğretmeni) olarak atandı. 
1885 Ekim — 1886 Şubat Paris’te Salpêtriére’de (sinir hastalıkları hastanesi) Jean-Martin Charcot’nun yanında 19 hafta çalıştı. İlgisi ilkin histeriye, daha sonra hipnoza kaydı. 
Nöroloji ve Hipnoz
Freud 1885’te Jean-Martin Charcot ile çalışmak için Paris’e gittiği zaman sinirbilimci daha şimdiden kendi odağını nöropatolojiden histeri, hipnoz ve telkin sorunları üzerine çevirmişti. Charcot histeri evrelerini fotoğraflarla da belgeliyordu. Ama bu uygulama kuşkuluydu çünkü hastalar kamera için gösteri yapma eğilimi gösteriyor ve doktorlar en fotojenik olanların resimlerini çekiyorlardı. Freud da kendini histeriyi incelemelerine verdi. Hastalar ruhsal rahatsızlıkların kaynağının beyinde ya da sinir dizgesinin başka bir yerinde olmaktan çok ruhsal aygıtın kendisinde olabileceğini düşündürüyorlar çünkü örneğin bir koldaki felç gibi histerik bir belirti hipnotik bir telkin sonucunda giderilebiliyordu. Freud çok geçmeden hipnoz yöntemini terkedecek olmasına karşın, şubat ayında Viyana’ya döndüğünde yanında yepyeni bir yöntemin ilk düşüncelerini getirdi.


Charcot'nun Salpêtrière'deki bir klinik dersi.

 

1886 13 Eylülde, dört yıllık nişanlılık döneminden sonra, Martha Beynars ile evlendi. Seçkin bir Yahudi aileden gelen Martha’nın ataları arasında Heinrich Heine de bulunuyordu. Martha oldukça zorlu bir meslek yaşamına yazgılanmış kocası için önemli bir destek oldu. 

Viyana’da sinir hastalıkları için özel çalışmasına başladı.


 

1886 — 93 Viyana’da Kassowitz Kurumunda nöroloji üzerine çalışmalarını sürdürdü
1887 İlk kızı Mathilde doğdu. 

 

1887 — 1902 


Wilhelm Fliess ile dostluğun başlangıcı.

Wilhelm Flies ile dostluk ve yazışma.

Freud’un ölümünden sonra 1950’de yayımlanan dönem mektupları görüşlerinin gelişimi üzerine önemli ışık düşürür. Fliess 15 yıllık yakın dostlukları boyunca Freud’un en gözüpek düşüncelerini tartıştığı biri oldu. Freud’un insanın başlangıçtaki eşeysel belirlenimsizliğine inancı, bedendeki erotojen bölgeler üzerine görüşü ve belki de giderek çocuk eşeyselliği görüşü bile dostukları tarafından esinlendirilmiş olabilir. 


 

1887 Uygulamasında hipnotik telkinin kullanımına başladı. 
1888 Histerinin boşaltıcı sağaltımı için hipnozu kullanmada Breuer’i izlemeye geçti. Yavaş yavaş hipnozu bırakarak özgür çağrışıma döndü.

 
Freud’un doktor Josef Breuer ile dostluğu Paris’ten dönüşünden hemen sonra kuruldu. İşbirliği başlamadan önce 1880’lerin başlarında Breuer daha sonra Anna O. olarak bilinecek olan bir hastanın sağaltımını üstlenmişti. Charcot’nun yaptığı gibi hipnoz yöntemini kullanmak tersine, Breuer hastasını bir tür oto-hipnoz durumuna girmeye yöneltti ve belirtilerinin kendilerini gösterdikleri ilk durum üzerine konuşmasını sağladı. Breuer konuşma ediminin kendisinin belirtilerin hafiflemesine yol açtığını gördü. ‘‘Konuşma sağaltımı’’ patolojik davranışın kökünde yatan duygusal engellerin boşalmasını sağlıyordu. Henüz Charcot’nun hipnotik yöntemine bağlı kalan Freud Breuer’in deneyinin tam anlam ve değerini kavramamıştı. Özgür Çağrışım 10 yıl sonra gelişti.
Josef Breuer Freud’un en büyük kızına adını
veren karısı Mathilde ile.

 

1889 Telkin uygulayımını incelemek için Nancy’de Bernheim’ı ziyaret etti.
Charcot’nun bir rakibi olan Hippolyte Bernheim histerinin telkinin bir sonucu olduğuna ve hipnoz yoluyla sağaltılabileceğine inanıyordu. Freud Bernheim’ın hipnoz ve telkini bilimsel araştırmanın geçerli konuları yapma ve onları sağaltım aygıtları olarak geliştirme girişimini destekledi. 
1889 İlk oğlu Martin doğdu. 
1891

Afazi ya da sözyitimi üzerine monograf.
İkinci oğlu Oliver doğdu.
Eylül ayında Freud Berggasse 19’daki apartmana taşındı, ve 1938’de İngiltere’ye göç edinceye dek aile orada kaldı.
 

1892 üçüncü oğlu Ernst doğdu. 
1893
Breuer ve Freud’un ‘Ön İleti’lerinin yayımı: yaralanma histeri kuramının ve boşaltıcı sağaltımın açımlaması.
İkinci kızı Sophie doğdu. 
1893 — 98

Histeri, saplantılar ve endişe üzerine araştırma ve kısa denemeler.

Özgür çağrışım yöntemi 1895’te Breuer ile birlikte yayımladığı Histeri Üzerine İncelemeler’de duyuruldu. Hastayı çağrışım yoluyla aklına gelen rasgele düşünceleri anlatmaya yüreklendirerek, uygulayım hastanın ruhsal yapısının o zamana dek anlatım bulmamış gereci ortaya çıkarmayı amaçlıyordu. Bilinçsiz gerecin başlıca özelliği bilincin açık içeriği ile tutarsızlığı idi. Daha da önemlisi, bu içeriğin anlatıma çıkmasına karşı hastanın gösterdiği savunma ya da dirençti. Charcot’un tersine, Freud dirençli gerecin özellikle eşeysel doğada olduğu vargısını çıkardı ve sinirce belirtilerinin kökenini eşeysel dürtü ve ona karşı ruhsal savunma düzenekleri arasındaki çatışmaya bağladı. Sağaltım bastırılan dilek ve savunma arasındaki bir uzlaşmadan oluşuyordu.

 

1895
Breuer ile birlikte Histeri Üzerine İncelemeler: Freud tarafından olay öyküleri ve uygulayımının betimlemesi, aktarımın ilk açıklaması. 
1893 — 96 Freud ve Breuer’in görüşleri arasında aşamalı bir kopuş. Freud ego ve libido arasındaki bir çatışmanın sonucu olarak savunma ve baskı ve sinirce kavramlarını getirir.
1895 Üçüncü kızı Anna doğdu.
Bilimsel Bir Ruhbilim İçin Tasar (Entwurf einer Psychologie): İlk kez 1950’de yayımlandı; ruhu düzenekçi-fizyolojik ve özdeksel terimlerde çözümlemeye, ve ruhbilimi nörolojik terimlerde bildirmeye yönelik başarısız bir girişim; ama Freud’un sonraki kuramlarından çoğunun öncelemelerini kapsar. 
1896 ‘Ruhçözümleme’ terimini ilk kullanışı.

 


1897 Freud’un öz-çözümlemesi; yaralanma kuramının terkedilmesine ve çocuk eşeyselliğinin ve Ödipus karmaşasının kabulüne götürdü. 
1900 Düşlerin Yorumu: Son bölüm Freud’un dinamik ansal süreçler görüşünün, bilinçaltının, ve ‘haz ilkesi’nin egemenliğinin ilk tam açıklamasını verir.

 

1901 Gündelik Yaşamın Psikopatolojisi. Bu, düşler üzerine kitap ile birlikte, Freud’un kuramlarının yalnızca patolojik durumlara değil ama normal ruhsal duruma da uygulanabilir olduğunu açıkça ortaya koydu.

18 yaşındaki Dora’nın ruhçözümlemesine başladı. 


8 yaşındaki Dora erkek kardeşi ile birlikte.

1900’de Freud gizemli bir öksürük ve başka histeri belirtileri nedeniyle 18 yaşındaki bir genç kızın sağaltımına başladı. Freud’un ‘Dora’ takma adını verdiği kızın adı Ida Bauer’di. 11 hafta sonra Dora çözümleme çalışması bir sona ulaşmadan sağaltımı durdurdu.

 Avusturya’da Yahudilerin nazik bir durumda olmalarına ve gerçek duygusal ve parasal güvenlikten yoksun olmalarına karşın, Ida’nın babası Philipp başarılı bir işadamıdıydı ve Bohemia’da iyi gelir getiren dokuma tezgahları vardı. Ida’nın doğum yılı olan 1882’de anti-Semitizm yeniden güçlenmişti ve 1897’de Viyana’nın açıkça anti-Semitik olduğunu bildiren bir belediye başkanı vardı. Bunun dışında, yüzyılın sonlarında Viyana’da kadınlar toplumsal olarak aşağı bir düzeyde görülüyordı ve kızlar için eğitim olanakları büyük ölçüde sınırlıydı. Kadınlardan katı Viktoryan ölçünlere uygun davranmaları bekleniyordu. (Dora çözümlemesinin ayrıntıları için bkz. Raymond Fancher'in bu sitedeki Çatışmadaki İnsan başlıklı yazısı).


 


1902 Ekstraordinarius profesörlüğe atandı.
‘Çarşamba Ruhbilim Topluluğu’nun kuruluşu. Topluluk daha sonra ‘Viyana Ruh-çözümleme Toplumu’ adını aldı. 
1903 Wilhelm Fliess ve Freud Viyana’da son kez buluştular. 

 

1904 Kardeşi Alexander ile birlikte ilk kez Atina’ya yolculuk. 
1905 Eşeysellik Üzerine Üç Deneme: İlk kez insanlarda eşeysel içgüdünün çocukluktan olgunluğa gelişim yolunu izledi.
Şakalar ve Bilinçaltı İle İlişkileri, Bir Histeri Olayının Çözümlemesinden Parçalar (‘Dora’) çıktı.

 

1906 Jung ruhçözümlemenin savunucuları arasına katıldı ve Freud ile mektuplaşmaya başladı. 
1908 İlk uluslararası ruhçözümleme toplantısı (Salzburg). 


Cafe Korb, Viyana. Artan üyelik nedeniyle toplantılar Cafe Korbda yapılmaya başladı.

 

1909 Freud ve Jung konferanslar vermek üzere Birleşik Devletler’e çağrıldılar.
Bir çocuğun özellikle çocuk eşeyselliği ve Ödipus ve eneme karmaşaları ile ilgili olarak ilk çözümlemesinin olay öyküsü.


Clark Üniversitesi önünde küme fotoğrafı: Sigmund Freud, Stanley Hall,
C.G. Jung;  arka sıra: Abraham A. Brill, Ernest Jones, Sandor Ferenczi

 

1910 ‘Narsissizm’ kuramının getirilişi.
Uluslararası Ruhçözümleme Derneği kuruldu.
1911 — 15 Totem ve Tabu: Ruhçözümlemenin insanbilimsel gerece uygulaması.
Alfred Adler Viyana Ruhçözümleme Toplumundan ayrıldı. 


Alfred Adler.

 

‘‘Hiçbir ruhçözümlemeci kendi karmaşalarının ve iç direncinin izin
verdiğinden daha öteye gitmez.’’ (S. Freud, 1910)
 

1912 Ruhçözümleme dergisi Imago yayıma başladı. 


Carl Gustav Jung.

1914 Jung ile kopuş.
‘Ruhçözümleme Deviminin Tarihi üzerine.’ Adler ve Jung üzerine bir polemik bölümü kapsar.
‘Kurt Adam’ üzerine son önemli olay öyküsünü yazdı (1918’dek yayımlanmadı.)
Rainer Maria Rilke’nin ziyareti.
Birinci Dünya Savaşı patlak verdi.
 

1915 Temel kuramsal sorular üzerine on iki ‘metapsikolojik’ denemeden oluşan dizisini yazdı ve bunlardan yalnızca beşi saklandı. 


Freud'un çalışma odası.

 

‘‘... baskının özü yalnızca [birşeyi] bilinçli olma durumundan geri çevirmekten ve ondan uzakta tutmaktan oluşur.
... ihr Wesen nur in der Abweisung und Fernhaltung vom Bewußten besteht.’’
(S. Freud1915) 
 

1915 — 17 Giriş Dersleri. Freud’un Birinci Dünya Savaşına dek geliştirdiği görüşlerin kapsamlı bir genel açıklamasını verir.
1916  Ruhçözümleme Üzerine Giriş Dersleri, ilk bölüm yayımlandı.

 

1917 Georg Groddeck ruhçözümleme devimine katıldı. 


Moritz Ludwig von Schwind (Avursturyalı, 1804 - 1871):
Mahkumun Düşü.
‘‘Ruhçözümleme Üzerine Giriş
Dersleri’’nden bir resim.


1919 Narsissizm kuramının savaş sinircelerine uygulaması.

 

1920 İkinci kızı öldü.
Haz İlkesinin Ötesi: ‘yineleme zorlaması’ ve ‘ölüm içgüdüsü’ kavramlarının ilk belirtik getirilişi.
İngilizce International Journal of Psycho-Analysis kuruldu. 
1921 Küme Ruhbilimi. Benin dizgesel bir çözümlemesinin başlangıçları.
André Breton Freud’u Viyanada ziyaret etti. 


Freud’s office in London ("Freud’s Last Session"dan)
Kitaplık ve çalışma odası Freud’un ölümünden sonra Anna tarafından olduğu gibi saklandı. Freud’un arkasındaki masada Goethe’nin yanısıra Heine, Multatuli ve Anatole France gibi en sevdiği yazarların kitapları da bulunur.

 

1923 Frued’un ağız kanserinin ilk belirtilerinin ortaya çıkışı. 
1924 Otto Rank ile ‘doğum yaralanması’ teriminin anlamı üzerine çatışma. 


Otto Rank

 

1925 Kadınların eşeysel gelişimleri üzerine düzeltilen görüşler.
Freud’un toplu yapıtlarının birinci cildi çıktı.
1926 Engellemeler, Belirtiler, ve Endişe. Endişe sorunu üzerine düzeltilmiş görüşler.
Uluslararası Ruhçözümleme yayını Almanach ilk kez 1926’da çıktı. 

 

1927 Bir Yanılsamanın Geleceği. Dinin bir tartışması: Freud’un geri kalan yıllarının çoğunu ayırdığı toplumbilimsel çalışmaların ilki.
Viyana Sosyal Demokratları için Freud tarafından da imzalanan bir seçim duyurusu Arbeiter Zeitung’da çıktı.



 
   

Ernest Jones
10’uncu Uluslararası Ruhçözümleme Kongresi Innsbruck’da toplandı. Eitingon Toplumun başkanı olurken, Sándor Ferenczi ve Ernest Jones başkan yardımcılığına, ve Anna Freud sekreterliğe seçildi.  Sándor Ferenczi
(1873-1933)

 

1930 Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları. Bu Freud’un yokedici içgüdü (‘ölüm içgüdüsü’nün bir belirişi olarak görülen) üzerine ilk kapsamlı çalışmasını içerir.

Freud’a Frankfurt Kenti tarafından Goethe ödülü verildi.
Annesi öldü (95 yaşında).

1932 Freud Wilhelm Reich’ın ruhçözümlemeyi politik uygulamasını doğrulamadı.


 

Wilhelm Reich
 
 

1933 Hitler Almanya’da erki ele geçirdi. Başkaları arasında Freud’un kitapları da Berlin’de kamu önünde yakıldı.


Naziler kitap yakıyor,
Opernplatz, Berlin, 10 Mayıs 1933.

  ‘‘Nasıl ilerliyoruz. Orta çağlarda beni yakacaklardı. Bugün kitaplarımı yakmakla yetiniyorlar.’’ Ernest Jones bu alıntıdan sonra Freud’u düzeltir: Bu bile bir ilerleme yanılsamasıdır (s. 618). 

 

1934 — 38 Musa ve Tektanrıcılık. Freud’un sağlığı sırasında yayımlanan çalışmalarından sonuncusu. 
1935 Sekseninci yaşgünü. Royal Society’ye onur üyesi olarak seçildi.
1936 Thomas Mann Konser Salonunda ‘‘Freud ve Gelecek’’ üzerine bir kutlama konuşması yaptı.

 

Thomas Mann ‘‘Freud ve Gelecek’’
üzerine ünlü konuşmasını
yapıyor (Sigmund Freud Museum).

Freud 70’inci doğum yıldönümünde
bir makalesini Romain Rolland’a sundu:
Akropolis’te Bir Bellek Karışıklığı.
 

1938 13 Martta Hitler Avusturya’yı ilhak eti. Bir politik tutuklamalar ve anti-Semitik zulüm dalgası başladı. Freud’un apartmanı ve Viyana Ruhçözümleme Toplumu araştırıldı. Anna Freud sorgulanmak üzere Gestapo tarafından bir gün için gözaltına alındı.

Freud 4 Haziranda Paris üzerinden Londra’ya gitmek üzere Viyana’dan ayrıldı.

 

Londra'ya gitmek üzere Viyana’dan ayrılan Freud ve
Anna Paris'e varıyor.

Bir Nüremberg toplantısında Nazi bayrakları. Fotoğraf bir Alman Yahudisi olan ve daha sonra göç eden Lilli Rahn tarafından çekildi (FOTO).

 

1939 Ruhçözümlemenin Anahatları. Ruhçözümlemenin son, bitmemiş, ama derin bir açımlaması.
1939 Freud 23 Eylülde Londra’da öldü.


Freud Fransa'da. Freud daha sonra gittiği İngiltere'de İngiliz yurttaşlığına kabul edilmedi.

 
Aziz Yardımlı / İdea Yayınevi / 2014