Bilim Felsefesi başlığındaki 'bilim' sözcüğü görgül-pozitif bilimler olarak, ve "felsefe" sözcüğü kişisel görüşler olarak okunmalıdır. O zaman anlatım Logosun çözümlemesini dışlar, görgül Doğa Bilimlerini ve görgül Tin Bilimlerini kapsar, ve bu alanlar üzerine hermeneutik bir etkinliği belirtir. Bilim Felsefesi Doğa ve Tin alanlarının Kavramlarının bir çözümlemesi ile ilgilenmez. Bunun için Kavramın doğasının kendisini kavramalıdır ve henüz Mantık Biliminin bütün bilgi sürecindeki yerinin öneminin bilincinde değildir. "Bilim" anlatımı Doğa alanının bilgisini olduğu gibi Tin alanının bilgisini de kapsar. Ama Pozitivizm Bilimi dahaçok Doğa Bilimi olarak anlama eğilimindedir. Schlick "Almost all philosophy is natural philosophy," der. |
Bilim Felsefesi ve Doğa Felsefesi Hegel'in Ansiklopedik Dizgesinde şu bölümleme yapılır: |
|||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Metafizik |
||||||||
"Hemen hemen tüm" ve "Tüm" aynı değildir. Schlick bir kör nokta bırakır, ve bunun ne olduğu önemlidir. |
|
Bilim niçin felsefeye gereksinir? Görgül Bilim ilkin nesnelerini dışsal olarak varolan ve düşünen özneden bütünüyle bağımsız kendilikler olarak görür. Onun için "nesne"nin kendisi tek-yanlı nesnellik belirleniminde geçerlidir ve nesnenin o denli de özne olduğunu, bir düşünce de olduğunu düşünemez. Görgül bilim nesnelerini belirlemede kendi kategorilerini kullanır ve bu kategorilerin ondan bağımsız nesnel belirlenimler olduğunu sanır. Örneğin "eksiksiz olarak katı cisim," "sonsuz küçüklük," "özdeksel nokta," "eksiksiz gaz" gibi kavramlar bu "deneyimsel" bilimin deneyimsel olmayan ideal ya da salt düşünsel belirlenimleridir. Ve gene de görgül bilimci kendi bilincinin içinde olmadığını, nesnel realiteyi düşündüğü sanısı içindedir. Görgül bilim Usun tam bilinçsizliği içinde yapılır. Doğrulama ya da yanlışlama sınamalarının "nesnel" olduğu sanılır. Ama Carnap ve Popper her ikisi de tam olarak reddettiklerini sandıkları metafiziğin içinde olduklarının bilincinde değildirler. Tam olarak bu bilinçsizlik pozitivizmi oluşturan temel kategoridir. Sağduyu ya da genel olarak doğal bilinç diyebileceğimiz düşünme kendini nesnesinden ayıran düşünce yetisidir ve bu ilkin olgunun bilinci onu özne ve nesne problemini, düşünce ve realite arasındaki karşıtlık sorununu irdelemeye götürür. |
Bilim Felsefesi ve Bilim Tarihi |
|||
---|---|---|---|---|
|
|
|||
Bilim Felsefesinde Realizm Teması |
Sağ-Duyu ve Ontoloji |
|||
---|---|---|---|---|
|
|
|||
Dil ve Bilim Felsefesi Anlak yetisi hiç kuşkusuz anlam ile ilgilidir ve Bilim Felsefeciliğinin bütününde ve özellikle başlangıcında bilgi sorununu semantik bir soruna indirgeyen pozitivizm gerçeklik sorunu olması gereken Bilim sorunundaki bu indirgemeyi tutarlı olarak yapar. Kavramın, usun nesnelliğini silen Anlak düzleminde Bilgi için yer yoktur. Pozitivizm, görgücü temelleri ile uyum içinde, Bilginin olanaksızlığını anlatan başka her vargıyı çıkarsamak zorundadır. Açıklama, Olasılık, Tahmin gibi terimler Bilgi ile ilgili olması gereken alanın başlıca belirlenimleridir. Anlama ansallaştırma, dışsal olanı içselleştirmedir. Öte yandan us kendini nesnellik ile bilinçli olarak ilişkilendirir ve nesnelliğin onunla aynı tözden olduğunun, ussal olduğunun bilincidir. Bu düzlemde bilinç sonluluğunu reddeder ya da ona karşıt bir nesne ile sınırlı olduğunu düşünmeye son verir. Us karşısında kendini bulan düşüncedir. Anlak düzleminde kalındığında, başka bir deyişle, kavramların yalnızca öznel imlemleri olduğu varsayıldığında, ussal-nesnel bilgi olanaksızdır. Sağduyu ya da anlak bu nedenle Bilimin de öznel olmak zorunda olduğunu, Bilginin olanaksız olduğunu, çünkü bilincin kendi ötesine, fenomenin ötesine geçemeyeceğini çıkarsar. Ve bunda bütünüyle haklıdır. |
"... philosophy will never get so far as to pose a genuine problem." (M. Schlick, 1930; alıntı Popper'ın; "Bilimsel Araştırmanın Mantığı") Moritz Schlick'in felsefenin gerçek bir problem soramayacağından kuşkusu yoktur, çünkü genel olarak problemin kavramsal değil ama semantik bir karakter taşıdığını, olanaklı biricik problemin anlam problemi oldğunu ve bu tür problemlerin dilçözümleme yöntemleri ile çözülebileceklerini düşünür. Popper ve Eleştiri Eleştiri yargıdır, ve yargı göreli olmayan, saltık ölçütleri gerektirir. Eleştiri noktası kendini ölçüt olarak alır, ki ölçüt bu durumda Popper'ın bilincinden başkası değildir. Eleştiri kendi ölçütleri ile eşölçümlü olmayanı tanıyamaz. Ölçemediğini yoksayar. |
|||
---|---|---|---|---|
|
|
|||
Bilim Felsefesinde Realizm Sorunu |
Bilim Felsefesi; Bilim; Yalancı-Bilim; Gözlem Pozitivizmin görüşüne göre Geometri, matematik, aslında kavramları konu aldıkları düzeye dek genel olarak Bilim bilimsel değildir. Einstein geometriyi kavramsal karakterinden kurtarıp onu fiziksel geometriye, pergel-cetvel geometrisine indirger. Çünkü bilginin bir "duyusal-algı" sorunu olduğunu düşünür (The Meaning of Relativity). |
|||
---|---|---|---|---|
|
|
|||
Herşeyi bilmedikçe hiçbirşeyi bilemeyiz |
The fact that Philosophy of Science exists is an indication that empirical science is not enough, that it does not give knowledge, that it is not science but only empirical science. |
Bilim Felsefesinin varlığının kendisi görgül bilimin yeterli olmadığının bir belirtisidir. Viyana Okulu ve pozitivizmin başka biçimleri bu sorunu çözmeye çalıştılar. Ama görgül bilimlerin kendilerinin yetersiz yöntemlerini aklamaya çalıştıkları için görgül bilginin kendisinden öteye gidemediler. Aslında daha ileri gittiler ve evrenseli, düşünceyi, ideayı realiteden olduğu gibi insan bilincinden de silmeye çalıştılar. |
|||
---|---|---|---|---|
David Bohm took the view that quantum theory and relativity contradicted one another, and that this contradiction implied that there existed a more fundamental level in the physical universe.[8] He claimed that both quantum theory and relativity pointed towards this deeper theory. This more fundamental level was supposed to represent an undivided wholeness and an implicate order, from which arose the explicate order of the universe as we experience it. |
Feynman (5 Time and Distance) Bilimin gözlem ve deneyim ile başladığı söylenir. Ama gözlem ve deneyim bilgi değildir. Bilinecek olanın kendisi gözlem ve deneyimdir. Fenomen, olgu, gözlem, realite, deneyim arasındaki ilişkiler. Quantum fiziğinde usdışı (counter-intuitive/karşı-sezgisel) kuramların ussallık ile ilişkisi. Klasik Mekanikten Quantum Mekaniğine Geçiş. Burada iki mekanik alanından söz edilir. |
|||
Elektromagnetic Spectrum: 1800, William Herschel discovered infrared light 1801, Johann Ritter discovered ultra violet light 1860s, James Maxwell developed four partial differential equations for the electromagnetic field 1886, Heinrich Hertz built an apparatus to generate and detect what we now call radio waves 1895, Wilhelm Röntgen discovered x-rays 1900, Paul Villard discovered gamma rays |
From Classical to Quantum Mechaincs Photons have momentum, but no mass? This is non-classical physics.
|
http://missionscience.nasa.gov/ems/02_anatomy.html Radio and microwaves are usually described in terms of frequency (Hertz). Iinfrared and visible light in terms of wavelength (meters). X-rays and gamma rays in terms of energy (electron volts). |
|||
---|---|---|---|---|
Kara cisim ışıması (blackbody radiation) 1912, Niels Bohr rescued Ernest Rutherford's so-called solar system model of the atom by quantizing the orbital energy of the electrons circling the atom's central, positively charged nucleus. at the most fundamental level of natural processes, nature is discrete, not continuous. This principle applies even to space and time. electromagnetic energy could be
emitted or absorbed only in discrete "packets" that he called quanta
(later renamed photons). Further, quanta were restricted in size to whole Quanta contradicted Maxwell's wave theroy of light. |
Atom 1896 Thompson's discovery of an electrically charged particle inside the atom led to the question: How are these electrons organized inside the atom? Thompson proposed a model in which electrons were distributed in a positively-charged substance inside the atom, similar to raisins in pudding. 1910 Rutherford's solar system model.
This model was the result of an experiment in which thin sheets of
gold were exposed to rays from radioactive material. .. Rutherford proposed that atoms are not solid but, in fact, are
mostly empty space. Bohr postulated that orbital electrons do not radiate electromagnetic energy. |
|||
Geometri Newton geometriyi mekaniğin bir dalı olarak gördü. Pozitivizm bir a posteriori geometriyi kabul eder ve böylece geometrinin Mısır kökenlerine dönmüş olur. Pozitivizm geometrinin belitlerini tüm içeriklerinden dışlayarak biçimsel blidirimlere indirger. Biçimsel bildirimler simgesel bildirimlerden başka birşey değildir ve içerik ile hiçbir ilgileri olmayan boş tasım kabuklardır. Poincare her üç geometri biçiminin de kullanılabilir olduğunu söylüyor (uylaşımcılık). |
Quantum Kuramı |
|||
Newton's Principia Newton ikinci belitte "etkileyen kuvvet/impressed force" diye birşeyden söz eder ve onun "bir cisim üzerinde onun ya dinginlik ya da doğru bir çizgide biçimdeş olarak devinme durumunu değiştirebilmek için uygulanan bir eylem/action" olduğunu söyler |
||||
ÖGK Kütle: (gravitational mass (weight) and inertial mass (the resistance of matter
to motion) are identical. Einstein wondered why this is true.)
Görelilik Kuramı |
GGK GGK yerçekimi dalgalarını tahmin eder, ama doğrulama yok. Evrenin genişlediğini konutlar (ama Einstein bunu ilkin kendisi yadsıdı) (universe is expanding at an accelerating rate,) |
|||
EPR 1935'te Einstein Quantum Kuramına göre iki olayın eşzamanlı olarak yer alabileceğini belirten bir deneme yazdı. |
Deneyim Hem tümevramlı hem de tümdengelimli uslamlamarın deneyim ile anlaşma içinde olmaları koşulu ile bilimsel oldukları kabul edilir. Ama deneyimin kendisinin kavramlar için bir sınama sağlaması kavramın kavramın kendisi yoluyla sınanmasıdır. Bütün bir bilinç alanında bunu değiştirmek güçtür. |
|||
non-Euclidean Geometry aa |
||||
Brownian Motion Small particles suspended in fluid are observed to move around at random. |
||||
Photoelectric Effect Einstein won the Nobel Prize for this paper, which is one of the foundations of quantum theory. |
||||
Saltık Uzay Newton mekaniğinde bile gönderme alanı olamaz. Belirli kullanımı paradoksaldir, çünkü belirli görelidir. |
||||
Yerçekimi Yerçekimi kuvveti özdeğin doğasına özünlü itme ve çekme kuvvetlerinin birliğidir. Görelilik kuramı yerçekimi kuvvetinin kavramsal yapısından bütünüyle habersiz olarak, onu uzayın bükülmesi olarak kabul eder. |
Teleoloji Descartes'ta mekanik ve teleoloji ayrımı yok. |
|||
Expansion of the Universe Redsihft misinterpreted (and made equal to distance) in order to make it fit to the Standar Big Bang model. |
Mantık Bilim Felsefecileri, örneğin önemli bir ad olan Nagel, Mantık ile simgesel mantığı anlar, ve bu mantık içeriksiz ve salt biçimseldir, dilbilimsel kurallar ile işler, realite ile saltık olarak hiçbir ilgisi yoktur. Aslında biçimsel olmasından da ötesi, bu mantık onu kuranlar tarafından keyfi olarak kurulur. Bu düzeye dek Bilim Felsefeciliği henüz Mantık konusunda tam bir boşluk içindedirler. |
|||
Pragraf 1) Hegel Tarih Felsefesi'nde bir ulus için en kötü şeyin ilerlemesini önleyecek bir yolda katılaşmak ve böylece daha öte gelişim için olanak sağlayan ortadan kalkışa direnmek olduğunu anlatmaya çalıştı. Yine böyle, Doğa ve Tin bilimleri alanında da en anlamsız şey henüz bir bir kuram olan, Tinin bir Görüngüsü olan şeyin bilim olduğu sanısıdır. Bilim doğal bilince tamamlanmış, aklanmış, ve böylece katılaşmış ve tüm değişime karşı yalıtılmış bir yapı olarak görünür, ki gerçekten kavramda bu böyledir. Ama Görgüngüyü Öze karşı çıkarmak doğal bilincin saflığına özgüdür. |
||||
Mekanik
|
||||
Pozitivizmin İronisi ve Metafizik Bugün pozitivistlerin metafizikten kaçınmak için sözde deneyim dedikleri ama hiç de deneyim olmayan bir kavrama sarılmaları onları tam olarak metafizik ile imgeledikleri saçmalıklara tam olarak benzer görüşleri ileri sürmeye ve savunmaya götürür. |
Pozitivist olguların metafizikten bütünüyle arındırılmış, yani kavramsız olduğunu imgeler ve böyle kavramsız, kuramsız olduğunda bir olgu, bir fenomen bile olamayan soyutlamayı, bu hiçliği kavramı sınamak için kullanır. |
|||
Devim Elektronların devimi olarak düşünülen şey özdeğin sürekli devimidir. Devim yer ile ilgilidir, ve bir atomun bir yerde olma ve olmamasının birliği olarak devim sürekli yerdeğişimidir. Devim uzay ve zaman kıpılarının birliği olduğuna göre, bu son iki kıpıyı içeren ve devimden daha yüksek olan her kavram devimi de içerir. Saltık Devim ve Saltık Dinginlik Saltık Dinginlik ancak kıpısal zaman durumunda olanaklıdır. Böyle birşey salt kurgusal olamaz, çünkü zamanın sınır durumu olarak kabul edilen şey budur. |
Eşzamanlılık
|
|||
Kütle Kütle plenumdur, özdektir. Kütle kuvvet içeren özdektir. Özdek mantıksal olarak ilkin yalnızca uzay ve zamanın birliğidir; kütle ise zorunlu olarak kuvveti içerir. Ve kütlenin ivme ile ilişkisi onun kendisinin özsel olarak kuvvet olması ile bağlantılıdır. Kütlenin artması ivmeyi arttırmaz (düşme deviminde olduğu gibi). |
Us Us doğaya onda kendini bulmak için yaklaşır. Bu usun kavramıdır. "Us nedir?" sorusuna yanıt kavramın ne olduğunu bildirecek olan her yargı biçiminde olduğu gibi Özneyi ortadan kaldırır, onu kendisinden başka birşeye, Yükleme indirger: Özne Yüklemdir. Us Realite ya da Nesnelliktir. Us realite ya da nesnelliktir. Ama bu bozulma, indirgeme, bölünme, karşıtlık ancak ve ancak realitenin de us olması ile ortadan kaldırılır. Usun realitede kendini bulması karşıtlığın o denli de karşıtlık olmadığını gösterir. Erns Mach, Albert Einstein sözde bilgikuramının ileri sürdüğü şeye karşın, bilimin duyusal-algı ile ilgilendiğini söylemesine karşın, kendileri realiteye onda kendi uslarını bulmak için yaklaştılar. |
|||
Hegel'in Tin çözümlemelerinden çıkan bir vargı bugün tüm bilinç biçimlerinin yanlış, bozuk ve böylece geçici olduklarıdır. İnsanlık Tarihte hiç kuşkusuz yabancılaşmanın tam tersine, yabancılığı yenmektedir, ama görgül bilinç ideal bilince yabancıdır. İdealde, insanın ve insanlığın kuramsal ve kılgısal bilincinin temel kavramlar çerçevesinde örgütlenmesi gerekir. | ||||
|
---|