İdea Yayınevi / Mantık Bilimi
site haritası  
 
Çözümlemeler / Aziz Yardımlı

HEGEL — MANTIK BİLİMİ
Çözümlemeler 0074-0087
AZİZ YARDIMLI

Bu çözümlemede kullanılan paragraf numaraları için bkz. Science of Logic (Hegel.Net)

Mantığın Genel Bölümlemesi

074.1. Mantık Biliminin genel bölümlemesi ancak bir önceleme olabilir, ve tanıtlaması ya da çıkarsaması ancak bütünü önceden taramış biri için geçerlidir.

075.1. Gene de böyle bir bölümleme için neyin gerekli olduğunu gösterme girişimi bütünüyle yararsız değildir.
075.2. Bölümleme Kavram ile bağıntılı, ya da daha doğrusu Kavramın kendisinin işlevi olmalıdır.
075.3. Kavram belirlenimsiz değil ama kendinde belirlidir; ama bölümleme bu belirliliği gelişmiş olarak anlatır, Kavramın Yargısıdır, birşey üzerine yargı değil ama Kavramın kendi içinde kendi kendini ayrımlaştırması, belirlemesidir.

076.1. Görgül araştırmada, üçgenin, hayvanın vb. belirlenimlerinde dik-açılı, ikizkenar vb., ya da memeli, kuş vb. belirlenimleri yatmaz, bunlar dışarıdan alınır. Kavramın irdelemesinde Kavram kendini o belirlenimlerin kaynağı olarak göstermelidir.

077.1. Mantık Kavramı önceki bir bilimin sonucudur.
077.2. Mantık arı düşüncenin bilimidir ve ilkesi arı bilgidir.
077.3. Arı bilgi soyut değil ama somuttur; onda bilinçteki özne ve nesne karşıtlığı yenilmiştir.
077.4. Arı bilgi Varlığın arı Kavram olarak ve arı Kavramın gerçek Varlık olarak bilgisidir.
077.5. Bunlar Mantıkta irdelenen iki kıpıdır.
077.6. Usun biliminde Varlık ve Kavram şimdi ayrılamaz olarak bilinirler (bilinçte ayrı varlıkları vardır).
077.7. Aynı zamanda ayrı oldukları içindir ki birlikleri somuttur.

078.1. Varlık ve Kavramın bu somut birliği öğe olarak mantıksal ilkeyi oluşturur, ve o ilkedeki ayrımın gelişmesi yalnızca bu öğe içersinde ilerler.
078.2. Bölünme Kavramın Yargısı olduğu, ona içkin belirlenimin ve öyleyse ayrımın koyulması olduğu için, bu koyulmayı bir geri dönüş olarak anlamamalıyız, çünkü bunların bağımsız varoluşları yoktur — bilincin çelişkisinde olduğu gibi.
078.3. Bilincin çelişkisi yitmiştir ve sözü edilen birlik öğe olarak kalır ve açınım bu öğede ilerler.
Kavram

079.1. Böylece irdelenecek olan bütün Kavramdır, ilkin Varlık Biçiminde, ikinci olarak Kavram olarak.
079.2. İlk durumda Kavram salt kendindedir, olgusallığın ya da varlığın Kavramıdır.
079.3. İkinci durumda Kavram olarak Kavram, kendi için varolan Kavramdır.
079.4. İlk durum için, Kavram salt örgensel olmayan doğada kendindedir.
079.5. İkinci durum için, Kavram düşünen insanda, duyumsayan hayvanda, genel olarak örgensel bireysellikte kendi içindir.
Kavram ancak insan bilincinde kendi içindir, tinsellik biçimindedir; özdeksel Doğada Kavram yalnızca kendindedir, arı tinsellik öğesinde değil ama özdeksel varlığın biçim belirlenimi olarak henüz kendi gerçek açınımına ulaşmış değildir.

079.6. Buna göre Mantık birincil olarak Varlık olarak Kavramın mantığı ve Kavram olarak Kavramın mantığı olarak bölünmelidir (öznel ve nesnel mantık olarak).

080.1. Ama Kavramın içkin birliğinin temel öğesi ile uyumlu olarak, ve böylece belirlenimlerinin ayrılmazlığı ile uyumlu olarak, bu ikinciler Kavramın ayrımı içinde koyuluşunda birbirlerinden ayırdedildiklerinde, birbirleri ile ilişki içinde dururlar. Böylece bir dolaylılık alanı doğar.

HEGEL'İN TAM PARAGRAFI:
80. Ama Kavramın kendi içindeki birliğinin temelde yatan öğesine ve dolayısıyla belirlenimlerinin ayrılmazlığına göre, bunlar, birbirlerinden ayırdedilmeleri ve Kavramın onların ayrımları içinde ortaya koyulması ölçüsünde bir de en azından birbirleri ile bağıntı içinde duruyor olmalıdırlar. Bundan bir dolaylılık alanı, derin-düşünce belirlenimlerinin bir dizgesi olarak, Kavramın kendi-içinde-varlığına geçen Varlığın bir dizgesi olarak Kavram doğar ki, bu yolda Kavram henüz Kavram olarak kendi için koyulmuş değildir, tersine aynı zamanda ona dışsal birşey olarak dolaysız Varlık ile yüklüdür. Bu Öz Öğretisidir ki Varlık Öğretisi ve Kavram Öğretisi arasında ortada durur. Bu mantık çalışmasındaki genel bölümlemede bu öğreti Nesnel Mantık altına alınmıştır, çünkü Özün daha şimdiden İç olmasına karşın, özne karakteri kesinlikle Kavram için ayrılmıştır.

Bu bölümleme gerçekten de Mantık Dizgesi içersinde olmaksızın ve daha ileri belirlenimler kullanılmaksızın açımlanamaz ve anlaşılamaz. Varlık ve Kavram yöntemde sırasıyla kendinde ve kendi için olma kıpılarına karşılık düşerler. Varlık gizil olarak Kavramdır, ve Kavram edimsel olarak Kavramdır ve kendisinde tüm Varlık alanını kapsar. Kavram tamamlanmış, bütünlenmiş dizgedir. Bu nedenle karşıtı olarak Varlıktan başka bir alana gereksinmez, e.d. Öz alanı Varlık alanının içersine, Nesnel Mantık alanına düşmelidir (Hegel eski ontolojilerde bunun gerçekten de böyle olduğunu belirtir).

Varlık ve Kavramın bağıntısı ikisini de kapsayacaktır ve Varlık ile yüklü olduğu ya da Varlık alanına ait olduğu düzeye dek Öznellikten dışlanır.

Öz dolaysız değildir çünkü özsel olan olarak karşıtı ile ilişki içinde durur, dolaylıdır, yansımalıdır, ayrımlıdır. Böylece dolaysız Varlıktan ayrıdır.

081.1. Kant’ın Aşkınsal Mantık dediği şey bir ölçüde nesnel mantık dediğimiz alana karşılık düşer.
081.2. Kant Aşkınsal Mantığının nesneler ile ilişkili olduğunu söyler.
081.3. Aynı zamanda Aşkınsal Mantık bilgimizin kökenini nesnelere yüklenemeyeceği ölçüde irdeler.

082.1. Aşkınsal Mantık kategorileri öznel ego için aklamakla ilgilenir (asıl nesne ya da kendinde-şey ile ilgisiz olarak).
082.2. Kant kendinde-şeyin düşünce tarafından konutlanmadığını söyler, ki açıkça, doğrudan doğruya bir çelişkidir çünkü düşüncenin kendisinin konutladığı bir soyutlamadır (çünkü Kant’a göre öznel düşüncenin konutlamadığı hiçbirşey yoktur çünkü tüm kategoriler özneldir, kendinde-şey de bu öznelliğin dışında değildir). Hegel’in Dipnotu: Mantık Biliminde Kant’a sık göndermede bulunmanın nedeni (ki birçoklarına gereksiz görünebilir) yeni Alman Felsefesinin başlangıç noktasını oluşturmasıdır, mantığın önemli ve daha belirli yanlarının irdelemesine girmesidir.
082.3. Düşüncenin bu nesnellik konutlaması onu bilincin katı özne-nesne karşıtlığından kurtarır.

083.1. Böylece bu edime bilinç denmemelidir: Bilinç Ben ve düşüncesinde kapsanmayan nesne arasındaki karşıtlığı kapsar.
083.2. Oysa burada düşünce bilincin sonsuzluğundan bütünüyle özgürdür, karşıtların birliğini kucaklayan düşünce olarak sonsuzdur.

084.1. Kant’ın ilgisi kategorilerin aşkınsal yanına yöneldiği için, ego ile ilişkileri, birbirleri ile ilişkileri irdelenmedi.
084.2. Bu nedenle Kant felsefesi kategorilerin irdelenmesine en küçük bir katkıda bile bulunmadı.
084.3. Ama kavramlar ve nesne arasındaki ilişkiyi irdelemek için kategori öznedeki, bilinçteki sonluluğundan kurtarılmalıydı.
084.4. Ancak bilinçteki karşıtlığından kurtarılmış sonsuz kategori kendine belirlilik, eş deyişle bir içerik verebilir (çünkü karşıtların birliği olarak, sonsuz olarak kendinde daha şimdiden belirlidir, içeriklidir).

085.1. Nesnel mantık daha önceki metafiziğin ontoloji bölümünün yerini alır.
085.2. Ontoloji genel olarak ‘ens’in (varlığın) doğasını inceler.
085.3. Ens hem varlığı hem de özü kapsar.

086.1. Öznel mantık Kavramın mantığıdır.
086.2. Kavram Varlık ile bağıntısını ortadan kaldırmış Özdür. Belirleniminde dışsal değil ama içseldir.
Kavram Varlık ve Öz alanlarında sözcüğün asıl anlamında Kavram değil ama bir bakıma Kavram olmaya çalışan Kavramdır, henüz arı tinsellik, arı içsellik değil ama kendi tözüne yabancı bir dışsallık, özdeksellik, sonluluk içindedir.

087.1. Mantık böylece genel olarak öznel ve nesnel Mantığa, ama daha belirli olarak üç bölüme ayrılır:
Varlığın Mantığı
Özün Mantığı
Kavramın mantığı

 

 

İdea Yayınevi / 2014