Rousseau, Toplumsal Sözleşme (II, 6)
YASALAR VE HALK; DEMOKRASİ
“Yasalara boyun eğen halkın onların yaratıcısı olması gerekir.”
“Le Peuple soumis aux lois en doit être l’auteur.”
[Yasasız, denetimsiz, dilediğini yapan değil ama Yasasında kendi istencini bulan halk özgürdür. Özgürlük Yurttaşın karakteridir. Özgürlük özencin, keyfi istencin, dürtünün, alışkanlığın, eğilimin, itkinin, hırsın, tutkunun, giderek içgüdünün vb. değil ama İstencin belirlenimidir. Birinciler kendilerinde kötü değildirler. Ama ussal istence, özgür duyunca, evrensel usa aykırı iseler sonsuz kötülüklerin nedeni olabilirler. Özgür halklar yasalarında kendi özgürlüklerine boyun eğerler; despotik halklar ancak dışsal istence, ancak güce boyun eğmeyi bilir ve şiddet, zulüm, korku, utanç, yoksulluk, ahlaksızlık içinde yaşarlar. — A.Y.] • |